Posts

Showing posts from February, 2020

Oxumaq mədəni niyyətdir

Sosial media həyatımıza daxil olduqca çap dərgilərinin sayı azalmağa başladı. Bununla yanaşı qəzet və jurnal hələ də öz aktuallığını əvvəlki əhəmiyyətini daşımaqdadır. Hələ XIX əsrin sonlarında Azərbaycan qəzetinin yaranması öz qədim irsinə möhkəm bağlı olan toplum üçün böyük dəyişikliyə səbəb olmuşdu. Elə o zamandan başlayaraq çap mediasına diqqət artmış və yenilikçiliyə addımlar atılmışdı. Baxmayaraq ki,bir çox hallarda buna böyük maneələr yaradılmış amma bu günə kimi qəzetlər öz mahiyyətini itirmədən öz varlığını qoruyub saxlamağa davam edir. Yəqin hamıda bir sual yaranır, sosial media olduğu halda qəzet və jurnala nə ehtiyyac var? Necə ki, bizim internetə çıxışımız və bütün materiallara əlçatanlığımız olduğu halda kitaba ehtiyyac duyuruqsa eləcə də qəzetlərə də ehtiyyac var. Qəzet oxumaq mənim üçün gündəlik həyatın kiçik bir məd ə niyyət formasıdır. Biz o qədər yadlaşmışıq ki, bu mədəniyyətə bəzən bunu lap həyatımızın günlük saatlarından belə çıxarmışıq, əhəmiyyətsiz vaxt itkisi

Gürcüstan - gecikmiş vətən! Mən - vətənimdə „yad“ kimi

Gürcüstan vətəndaşı olduğumu öyrənəndə 17 yaşım var idi. Haradır Gürcüstan? Sən demə yaşadığım yermiş Gürcüstan. 17 il mənim arzularım buralarla bağlı olmayıb. Yəqin fikirləşirsiniz ki, burada yaşamırdım. Yox, məhz burada, Gürcüstanda yaşayırdım. Mən və mənim həmyaşıdlarım Sovetlər Birliyinin son, yeni Gürcüstanın isə ilk uşaqlarıyıq, ancaq kim olduğumuzu və harada yaşadığımızı bilmirdik. Valideyinlərimdən də soruşmurdum. Bizim valideyinlərimiz sadəcə ailəmizin xilası üçün çalışırdılar, müvafiq olaraq mənim də sosial məsələrdən əlavə sualım yox idi. İndi keçmişimə baxıram və elə bilirəm ki, koloniya şəklində, çox uzaqda, deyə bilərəm ki, başqa obyektlərlə əlaqəmizin olmadığı bir adada yaşamışam. 6-cı sinifdə oxuyurdum və sinifimizə yeni müəllim gəldi. O gürcü idi və gürcü dilini tədris edirdi. Ancaq gəldiyi kimi də getdi, bizimlə çox az vaxt keçirdi və ilk müəllimim sadəcə "Çanqala da qoqona" mahnısı ilə yadımda qaldı. Bir il sonra daha bir yeni müəllim gəldi. Gürcü dilini öy

Müəllimin haqqı, haqqın müəllimi

Məktəbdə oxuyanda həmişə müəllimlərimizin geyiminə baxardıq. Köhnəlmiş olduğunu görəndə isə gülərdik. Bir çox müəllimlərimiz vardı ki, onlar çox səliqəli və gözəl geyinərdi. Mən biologiya müəlliməmə onun bir qadın duruşuna, geyiminə, əzminə vurulmuşdum. Onun dərsini həmişə yaxşı oxuyardım ki, o müəlliməmin üzündəki gözəllik dərsini oxumadığıma görə dəyişib getməsin. İzləməkdən zövq alardım. Ancaq kasıb müəllimizin isə köhnəlmiş paltarına gülər həmdə gözümüzdə onun paltarına görə dəyərini azaldardıq. Biz yalnız zahiri görərdik, həmdə biz belə görüb öyrənmişik, insanlara onun zahiri duruşuna, imkanına, ad sanına görə hörmət etməyi öyrənmişik. Bu yaxınlarda tədbirlərin birində bir qocaman müəllim gördüm. İndi artıq böyümüşdüm deyə müəllimi şagird baxışı ilə deyil onun zəhmətinin bəhrəsi kimi izləyirdim. Onun əynində illərin paltarı vardı. Rəngi getmiş yeni rəng almış, lap onun şagirdləri kimi, köhnələr məktəbi bitirib getmiş yeniləri gəlmişdi amma bu dəyişən trayektoriyada bir müəllim

Qorxulu müqəddəs ailə sistemi

Ailə, ocaq özümüzü bütün təhlükələrdən qorumaq üçün sığındığımız müqəddəs yerimizdir. Amma böyüdükcə biz qaçmaq istəyirik. Valideyinlərimizin bizə qarşı münasibəti bizi sıxır. Bizi fərd kimi görməməsi, öz tabeliyində bir idarə etdiyi sistem kimi yanaşması yeni aqresiyalara yol açır. Bütün bunlara rağmən biz etiraz etmədən asılı bir ömür keçirməyə razılaşa bilirik. Hər bir etirazımız bizə ağır başa gəldikcə sonrakı etirazların ölçüsü azalaraq sonra etiraz hissimiz yoxa çıxır. Biz səhv edə bilmərik, olmaz. Səhv və etiraza valideyinlərimiz bizə qışqıraraq və ya döyərək reaksiya verib. Ancaq filmlərdə görürük ki, əslində səhv edən uşağı döymürlər ona izah edirlər, onu şəxs kimi şöhrətləndirib onunla söhbət edirlər. Hətta məktəbdə müəllimlərimizdə valideyinlər kimi davranır, çünki onlarda elə bizim icmanın bir üzvüdürlər, bizdən biridirlər. Sonralar bütün başqa institutlara qarşı bizdə etiraz qorxusu yaranıb və tələb etməkdən qorxmuşuq. Edəcəyimiz səhvin bizə gətirmiş olduğu zərər heç vaxt

საშიში, წმინდა ოჯახის სისტემა

ოჯახი ის წმინდა ადგილია, სადაც თავს ყველა საფრთხისგან დაცულად ვგრძნობთ. მაგრამ, როცა ვიზრდებით, იქიდან უკვე გაქცევა გვინდა, რადგან ჩვენ მიმართ მშობლების დამოკიდუბლება მომაბეზრებელია. მათ მიმართ აგრესია ჩნდება, რადგან ისინი ჩვენ არ აღგვიქვამენ პიროვნებებად, მათთვის დამორჩილებული სისტემა ვართ. ყველფრის მიუხედავად, ჩვენ ხანდახან გვირჩვენია, მთელი ცხოვრება მათზე დამოკიდებულებმა გავატაროთ. როცა ჩვენი პროტესტი ძვირად გვიჯდება, დროთა განმავლობაში პროტესტების რაოდენობა მცირდება და ქრება. ჩვენ შეცდომა არ უნდა დავუშვათ, არ შეიძლება. ჩვენს შეცდომასა და პროტესტზე მშობლები ყვირილითა და ცემით გვპასუხობენ. ჩვენ მარტო ფილმებში გვინახავს, როცა ბავშვი შეცდომას უშვებს, არ სცემენ და სიტყვით უხსნიან, აღიქვამენ პიროვნებად და მასთან საუბრობენ. სკოლაში მასწავლებლებიც კი, მშობლებივით იქცევიან, რადგან ისინიც ჩვენი თემის წარმომადგენლები, ჩვენები არიან. შემდგომში კი, უკვე ყველაფრის მიმართ პროტესტის შიში გვიჩნდება და რაღაცის მოთხოვნის გვეშინია. არასოდეს ფიქრობენ, ჩვენი დაშვებული შეცდომა რა ზიანს მოგვიტანს. ძირითად

ფული გადავიხადე და ვისწავლე ქართული ენა... და?

Image
პირველ ბლოგში ეთნიკური აზერბაიჯანელებისთვის ქართული ენის სწავლების პრობლემაზე ვსაუბრობდი. რომ სკოლაში ვერ ვისწავლე, უფრო სწორად, არ მასწავლეს. დიახ, როცა მე სკოლის მოსწავლე ვიყავი, ქართულის სწავლა შეუძლებელი იყო. დიდად არც ახლა შეცვლილა არაფერი. ამთავრებ სკოლას, მაგრამ ქართული ენა მაინც არ იცი. ჩამოგითვლით მიზეზებს: არ გყავს კარგი მასწავლებელი; სახელმძღვანელო არ პასუხობს სტანდარტებს; სახელმწიფო ქართული ენის პოპულარიზაციით დიდად დაინტერესებული არ არის. მე  სკოლა აზერბაიჯანულ ენაზე დავამთავრე. რატომ? ოფიციალური პასუხია – „მხარეები იღებენ ვალდებულებას, აღიარონ, რომ ნებისმიერ პირს, რომელიც მიეკუთვნება ეროვნულ უმცირესობას, აქვს უფლება ისწავლოს თავისი უმცირესობის ენაზე“, – „ეროვნულ უმცირესობათა დაცვის შესახებ კანონი“ 2006 წელი. ეს „რატომები“ დიდად არ მიყვარს. მე თუ შენზე ბევრი რამ ვიცი, შენ რატომ არაფერი იცი ჩემ შესახებ, ჩემთან დაკავშირებულ საკითხებს ყოველთვის კითხვის ნიშნები რატომ ახლავს? მთელმა საქართველომ აზერბაიჯანლებზე მხოლოდ ერთი რამ იცის – „ისინი გოგონებს ადრეულ ასაკში